Praca wypełniająca większość naszego życia, może być źródłem satysfakcji, spełnienia, sukcesu w wymiarze społecznym, materialnym. Może być jednak także źródłem stresu, prowadzącym do wypalenia zawodowego. Czym jest stres zawodowy? Czy i jak możemy sobie z nim poradzić? O tym przeczytasz w niniejszym artykule.
Stres zawodowy – definicja
Na wstępie warto zastanowić się, czym jest stres w pracy. proponuję przyglądnąć się definicji stresu zawodowego zaproponowanej przez Światową Organizację Zdrowia. Zatem “stres zawodowy to reakcja organizmu pracownika, która może wystąpić wówczas, gdy osoba eksponowana jest na związane z pracą wymagania i presję, które nie są dostosowane do jej wiedzy i umiejętności, i stanowią wyzwanie z punktu widzenia jej zdolności do poradzenia sobie.”
Można wyodrębnić fizjologiczne, emocjonalne, poznawcze i behawioralne reakcje na stresogenne sytuacje w pracy:
- Reakcje fizjologiczne, np. podwyższone ciśnienie krwi, przyśpieszony puls.
- Reakcje emocjonalne, np. nerwowość, złość.
- Reakcje poznawcze, np. spadek koncentracji, pogorszenie pamięci.
- Reakcje behawioralne, np. zachowania agresywne, impulsywne, częstsze popełnianie błędów.
Stres zawodowy – autodiagnoza
Jeżeli zauważasz, że Twój organizm reaguje bardzo reaktywnie w związku z pracą i nie wiążesz tego z problemami osobistymi, rodzinnymi, zadaj sobie następujące pytania:
Czy czujesz się przeciążony obowiązkami zawodowymi?
Czy stałym elementem Twojej pracy są nieprzekraczalne terminy?
Czy Twoja praca wymaga długiego dobowego czasu pracy?
Czy czujesz się niedoceniany?
Czy otrzymujesz zbyt niskie wynagrodzenie za wykonywaną pracę?
Czy twoja praca jest monotonna?
Czy praca nie sprawia Ci przyjemności lub nie jest dostosowana do Twoich zdolności?
Czy jesteś konflikcie ze współpracownikami lub przełożonym?
Czy w sytuacjach problematycznych, nie otrzymujesz wsparcia?
eżeli udzieliłeś odpowiedzi twierdzącej na którekolwiek z powyższych pytań (a może nawet na wręcz wszystkie), możesz być narażony na stres zawodowy.
Stres w pracy – jak sobie z nim poradzić?
Mając w ręku wyniki autodiagnozy czynników stresogennych w Twojej pracy, możesz opracować plan działań mających na celu zoptymalizowanie Twoich warunków pracy. Oczywiście w ten sposób nie wyeliminujesz stresu, rzecz jasna, ale możesz go zminimalizować.
Oto kilka uniwersalnych wskazówek, które warto uwzględnić w takim planie zaradczym:
Jeżeli charakter pracy u Ciebie jest związany z obciążeniem tempem pracy, dyspozycyjnością, nieprzekraczalnymi terminami, daj sobie możliwość odstresowania się w formie zajęć wellness czy siłowni. Cykliczne korzystanie z ulubionej formy aktywności fizycznej (nawet spacer) dobrze wpłynie na Twój organizm.
Jak radzić sobie w stresującej sytuacji – techniki relaksacyjne
Może zastanawiasz się, jak poradzić sobie w przypadku wystąpienia sytuacji stresującej, która wyprowadziła Cię z równowagi. Rozwiązaniem ad hoc może być wykorzystanie krótkich technik relaksacyjnych (możliwych do zastosowania w miejscu pracy):
Technika ruchów gałek ocznych – jest przydatna, gdy w pracy doświadczyłeś przykrej sytuacji, która wyprowadziła Cię z równowagi. Zanim rozpoczniesz stosowanie tej techniki, najpierw oceń w skali od 1 do 10, jak silna jest emocja, którą przeżywasz. Następnie przymknij powieki i przesuń spokojnie i powoli spojrzenie z jednego końca pomieszczenia na drugi – tam i z powrotem. Koncentruj się wyłącznie na tej czynności. Otwórz oczy i oceń jeszcze raz nasilenie emocji. Jeśli jest to możliwe, powtarzaj to ćwiczenie parę razy, tak by nasilenie danej emocji było jak najmniejsze. Celem jest odzyskanie spokoju.
Oddychanie przeponowe – każdy rodzaj głębokiego, wolnego oddychania przeponowego – podczas którego wizualizujesz napełnianie dolnej części płuc tuż nad pępkiem jak balon… a następnie powoli wydychasz. Wypróbuj proste ćwiczenie oddechowe: metoda 3-3-6. Weź głęboki wdech, policz w myślach do 3. Przytrzymaj powietrze przez kolejne 3 sekundy. Potem zrób długi wydech, licząc do 6. Powtórz kilka razy, aż poczujesz się odprężony. Zwróć uwagę, aby za każdym razem brzuch powiększał się na wdechu i zmniejszał na wydechu.
Rozluźnianie mięśni – na przykład karku oraz szyi. Można je wykonać zarówno w pozycji stojącej, jak i leżącej. Pochyl lekko głowę i wykonuj ruchy szyi (np. na boki czy kręcąc ósemki).
Wizualizacja bezpiecznego miejsca – usiądź wygodnie, wyobraź sobie spokojne, przyjemne i bezpieczne miejsce. Może to być miejsce, w którym już kiedyś byłeś lub o którym marzyłeś, by się w nim znaleźć. Następnie zamknij oczy i spróbuj myślami się w nie przenieść. Wyobraź sobie, jak najwięcej szczegółów, odczuć, odgłosów i zapachów, które są w tym miejscu. Pomału relaksuj swoje ciało i uspokój oddech. W bezpiecznym miejscu możesz pozostać 20-30 minut.
Stres w pracy – konsekwencje
W poprzednim akapicie zawarliśmy kilka cennych wskazówek do Twojego planu zaradczego. Jeżeli jeszcze zastanawiasz się czy warto je wdrożyć przedstawiamy jakie konsekwencje dla Twojego organizmu może nieść stres w pracy:
- trudności z uwagą, koncentracją,
- trudności w podejmowaniu decyzji.
- problemy z logicznym myśleniem,
- zmniejszenie zaangażowania w pracę,
- rozdrażnienie, zmęczenie, depresja,
- problemy ze snem,
- problemy zdrowotne – psychosomatyczne (m.in. choroby serca, wzrost ciśnienia krwi, bóle głowy).
Stres również będzie niekorzystnie wpływał na Twoje miejsce pracy i przyczyniał się do kolejnych problemów:
- wzrost absencji pracowniczej,
- spadek zaangażowania w pracę,
- wzrost rotacji pracowników,
- osłabienie produktywności i efektywności,
- wzrost poziomu niebezpiecznych praktyk w organizacji oraz liczby wypadków,
- wzrost liczby skarg od klientów,
- niszczenie wizerunku firmy wśród pracowników i klientów.
Mając świadomość, jakie są skutki stresu zawodowego zarówno dla Ciebie jak i dla całej organizacji, warto podjąć konkretne działania, do czego też Cię zachęcamy!
Jeżeli zainteresował cię ten artykuł, zapraszamy do lektury wpisu o tym, jak zadbać o swój mózg.
